Geschiedenis Hoeve Leijlard.
De huidige woonboerderij “Hoeve Leijlard” is vernoemd naar het achterliggende veld. Daarom ga ik eerst nader in op de naamgeving. Om hier meer over te weten te komen neem ik de gegevens over uit het Toponiemenboek van onze oud-inwoner Lei Schulpen.

Leindert c.q. Leylaer, Leylard, Ley Laard en Leilder Feld (Op Leindert) Veldgebied ten oosten van de bebouwde kom. TOELICHTING: Het veldgebied Leylaer, Leylard, Ley Laar, of, zoals het tegenwoordig genoemd wordt, Leindert, is slecht via één enkele weg te bereiken n.l. de Leindertweg(officieel Zilpad genoemd). Deze weg verbindt de Zilstraat in de bebouwde kom met Leindert. Begin 1900 was er zelfs helemaal geen weg, alleen maar een voetpad, het Ley Laard voetpad. Leindert is relatief klein van omvang. De gebruikers van de percelen waren hoofdzakelijk de bewoners van de Zilstraat zelf die als enigen een directe verbinding met Leindert hadden door middel van hun eigen bongerd of huiswei. Leindert was toen een gebied met akkerbouw en enig grasland. Ook hadden enkele bewoners van de Zilstraat hier een moestuin of groentetuin, aansluitend op hun eigen huiswei. Het schijnt dat hier ook op beperkte schaal klei werd afgegraven Die afgravingen vonden in elk geval plaats halverwege de jaren 1800 en mogelijk ook nog eerder. Dit gebeurde door particuliere eigenaars, die voor eigen gebruik bouwstenen bakten in z.g. veldovens. Het is niet geheel duidelijk of deze klei in het veld of in de bongerden van de bewoners werd afgegraven. In elk geval moeten het zeer oppervlakkige afgravingen geweest zijn omdat er geen sporen in het reliëf van de bodem zijn achtergebleven. Het is echter zeker dat hier klei is gedolven. Uit het archief van de voormalige gemeente Susteren blijkt n.l. dat in 1868 door de Gedeputeerde Staten aan Jan Theodor Schulpen, overgrootvader van schrijver dezes, wonende aan de Zilstraat, een vergunning werd verleend voor het oprichten van een tijdelijke steenbakkerij op “Leylaer te Dieteren”. Zoals gebruikelijk in die tijd moet dit een z.g. veldbrandoven geweest zijn. Het tegenwoordige pand Zilstraat 19 (Petra Schulpen / Math Wolters) werd met deze door hemzelf gebakken stenen gebouwd. Ook de voormalige boerderij Lijnen, Echterstraat 5, en tegenwoordig ingericht als terrasboerderij “Juffrouw zonder kop” werd omstreeks die tijd gebouwd met bakstenen die op Leindert werden gebakken. Tot in het begin van de vorige eeuw was Leindert een volledig ingesloten gebied. De westkant, dus de kant van de bebouwde kom, grenst al eeuwen aan de tuinen en bongerden van de Zilstraat. De rest van het gebied werd omsloten door greppels. Aan de zuidkant lag de greppel die het hemelwater vanaf het Kröpke in noordelijke richting naar de Bos vervoerde en waarvan een aftakking nabij de Baenjerkes aansloot op de Tamperbrooksgraaf. Deze Tamperbrooksgraaf komt vanaf de Echterstraat uit de bebouwde kom en bepaalde (en bepaalt ook nu nog ) de noordgrens van Leindert. De naam “Leindert” schijnt in de loop der eeuwen een hele ontwikkeling te hebben doorgemaakt. In de voorgaande eeuwen veranderde dit gebied regelmatig van naam. De naam vindt waarschijnlijk z’n oorsprong in 2 woorden, n.l. “Ley” (of Lei) en “Laer” (of Laar)”. Een ley, lei of leie was in de middeleeuwen een andere benaming voor een water, een waterloop of riviertje. Een laer of laar was een open plek in het veld of in een bos. De woorden “ley” en “laar” zijn in de loop van de tijd door de volksmond kennelijk samengevoegd tot LeyLaer in al z’n verschillende uitspraken en schrijfwijzen. Het tegenwoordige Leindert heeft in het grijze verleden dus iets te maken gehad met een open vlakte (het veld achter de Zilstraat) die omsloten werd door water (Tamperbrooksgraaf, de Bos en het Coppelgebied). Zonder twijfel was het water, zoals overal in de Dieterse velden, ook hier veel nadrukkelijker aanwezig dan tegenwoordig. Tamperbrook, De Bos en de Baenjerkes waren vooral in de natte seizoenen vergaarplaatsen van stilstaand en stromend water. Dit drukte een blijvende stempel op de omgeving. In de tegenwoordige situatie kan men zich dit moeilijk voorstellen. De woorden “ley” en “laar” hebben de tijd overleefd en komen regelmatig ook elders voor. Het woord ley leeft bijv. in Belfeld voort in de benaming “Leygraaf”, een gebied waar een afwateringsgreppel geweest is. Ook de wijk Leyenbroek in Sittard, vroeger een apart dorp, bevat het woord Ley”, en dan ook nog in combinatie met “broek”, drassig, nat gebied. In België is een zijrivier van de Schelde die “de Leie” heet, en in de buurt van Kortrijk stroomt een water met de naam “de Ley”. Het 2e gedeelte van de naam, het woord “laar” hetgeen open ruimte, een open plek betekent, komen wij tegen in de plaatsnamen Berkelaar, Middelaer, Laarhoven, Laren en Zuid-Laren documentatie en informatie: — Kaart Tranchot und von Müffling 1804 - 1805. — Plankaart wegen en voetpaden gemeente Susteren 1903. — Kroniek van een familie: 450 jaar familie Schulpen, Lei Schulpen 2001 — Middelnederlands woordenboek — Etymologisch woordenboek der Nederlanden — Chrit Lijnen Susteren, voorheen Echterstraat Dieteren (1916-2004). — Betsie Schlangen - Schulpen Zilstraat Dieteren.

Tot zover de achtergrond over de naamgeving. Nu zoemen we verder in op de geschiedenis van dit pand.
Hiervoor kijken we in de gegevens van het kadaster. Officieel is het kadaster in 1840 ingegaan maar de gegevens uit onze streek zijn al rond 1820 opgenomen en in 1840 aangepast naar de toenmalige stand van eigenaren.
Eerst bekijken we de Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel (OAT) en de daarbijbehorende Minuut tekening.


OAT gegevens hoeve zilstraat(1840)

Minuut tekening hoeve zilstraat(1840)

We zien dus dat de weduwe Joseph Custers als eigenaar vermeld stond van de percelen A 757 huis, A 758 boomgaard en A 759 tuin. We bekijken daarom het gezin Custers.
Hermanus Josephus (Joseph) Kusters[Custers] is geboren op vrijdag 2 september 1763 in Einighausen, zoon van Reinerus [Henricus] Custers [Kusters] en Maria Mechtildis Penris [Pendris]. Hij is gedoopt op vrijdag 2 september 1763 in Limbricht. Joseph is overleden op zondag 22 april 1827 in Dieteren, 63 jaar oud. Joseph trouwde, 23 jaar oud, op zondag 24 september 1786 in Limbricht met Maria Gertrudis (Gertruid) van der Straeten, 21 jaar oud. Gertruid is een dochter van Joannes Mathias van der Straeten en Catharina Stelten. Zij is gedoopt op donderdag 3 januari 1765 in Susteren. Gertruid is overleden op dinsdag 6 januari 1846 in Dieteren, 81 jaar oud.
Kinderen van Joseph en Gertruid:

1. Maria Catharina Custers. Zij is gedoopt op zaterdag 17 mei 1788 in Dieteren. Maria is overleden op zondag 10 november 1867 in Pey-Echt, 79 jaar oud. Maria trouwde, 20 jaar oud, op maandag 6 februari 1809 in Susteren met Joannes Leonardus (Leonard) Reijnen, 32 jaar oud. Het kerkelijk huwelijk vond plaats op maandag 6 februari 1809. Leonard is een zoon van Christanus (Chretien) Reijnen en Elisabeth Mols. Hij is gedoopt op vrijdag 18 oktober 1776 in Echt. Leonard is overleden op dinsdag 21 mei 1839 in Echt, 62 jaar oud.
2. Joannes Renier (Jan Renier) Custers [Kusters]. Hij is gedoopt op zondag 26 juni 1791 in Dieteren. Jan Renier is overleden op zaterdag 22 maart 1834, 42 jaar oud. Jan Renier trouwde, 23 jaar oud, op donderdag 27 oktober 1814 in Susteren met Beatrix Schulpen, 27 jaar oud. Het kerkelijk huwelijk vond plaats op zondag 30 oktober 1814. Beatrix is geboren in Dieteren, dochter van Joannes Mathias (Mathias) Schulpen en Gertrudis Elisabeth Horens. Zij is gedoopt op woensdag 2 mei 1787 in Susteren. Beatrix is overleden op maandag 5 oktober 1840 in Dieteren, 53 jaar oud.
3. Mechtildis Custers [Kusters], geboren in Dieteren. Zij is gedoopt op zondag 13 april 1794 in Susteren. Mechtildis is overleden op donderdag 7 februari 1878 in Dieteren, 83 jaar oud. Mechtildis trouwde, 20 jaar oud, op zondag 25 september 1814 in Susteren met Petrus van Heel, 24 jaar oud. Petrus is geboren op woensdag 3 februari 1790 in Dieteren, zoon van Johannes Lambertus (Lambert) van Heel en Maria Helena (Helena) Wackers. Hij is gedoopt op donderdag 4 februari 1790 in Susteren. Petrus is overleden op dinsdag 5 januari 1836 in Dieteren, 45 jaar oud. Van het overlijden is aangifte gedaan op donderdag 7 januari 1836.
4. Maria Lucia Custers, geboren op zondag 5 maart 1797 in Dieteren. Maria is overleden op zondag 23 november 1800, 3 jaar oud.
5. Maria Anna Custers, geboren op dinsdag 9 juni 1801 in Dieteren. Maria is overleden op maandag 28 december 1801 in Dieteren, 6 maanden oud.
6. Helgerus Mathieu Custers, geboren op zondag 2 januari 1803 om 10:00 in Dieteren. Helgerus is overleden op zondag 6 oktober 1811, 8 jaar oud.
7. Martinus (Martin) Custers, geboren op zondag 16 maart 1806 in Dieteren. Martin was Priester en is overleden op vrijdag 21 februari 1879 in Hulsberg, 72 jaar oud.
8. Maria Helena Custers [Kusters], geboren op vrijdag 16 december 1808 in Dieteren. Maria is overleden op zondag 9 april 1893 in Roosteren, 84 jaar oud. Maria trouwde, 23 jaar oud, op zaterdag 27 oktober 1832 in Roosteren met Maria Franciscus Hubertus (Frans) Loomans, 40 jaar oud. Het kerkelijk huwelijk vond plaats op dinsdag 30 oktober 1832. Frans is geboren op zondag 26 februari 1792 in Roosteren, zoon van Johannes Hermanus (Herman) Loomans en Gertrudis Elisabeth Schoolmeesters. Hij is gedoopt op zondag 26 februari 1792 in Roosteren. Frans is overleden op maandag 26 januari 1880 in Roosteren, 87 jaar oud.

Joseph Custers en Gertruid van der Straeten hadden de Dieterdermolen gekocht en verbeterd rond 1806. In het bevolkingsregister van 1840 zien we dat dochter Mechtildis Custers weduwe van Peter van Heel woonachtig was in de hoeve op de Zilstraat en als hoofdbewoner staat ingeschreven met haar kinderen. Het gezin van Heel-Custers zag er als volgt uit:
Petrus van Heel is geboren op woensdag 3 februari 1790 in Dieteren, zoon van Johannes Lambertus (Lambert) van Heel en Maria Helena (Helena) Wackers. Hij is gedoopt op donderdag 4 februari 1790 in Susteren. Petrus is overleden op dinsdag 5 januari 1836 in Dieteren, 45 jaar oud. Van het overlijden is aangifte gedaan op donderdag 7 januari 1836. Petrus trouwde, 24 jaar oud, op zondag 25 september 1814 in Susteren met Mechtildis Custers [Kusters], 20 jaar oud. Mechtildis is geboren in Dieteren, dochter van Hermanus Josephus (Joseph) Kusters en Maria Gertrudis (Gertruid) van der Straeten. Zij is gedoopt op zondag 13 april 1794 in Susteren. Mechtildis is overleden op donderdag 7 februari 1878 in Dieteren, 83 jaar oud.
Kinderen van Petrus en Mechtildis:

1. Maria Gertrud van Heel, geboren op maandag 20 februari 1815 in Dieteren. Maria is overleden op zondag 18 februari 1816 in Dieteren, 11 maanden oud.
2. Maria Helène van Heel, geboren op vrijdag 22 november 1816 in Dieteren. Maria is overleden op maandag 28 februari 1831 in Dieteren, 14 jaar oud.
3. Maria Catharina van Heel, geboren op zondag 7 februari 1819 in Dieteren. Maria is overleden op dinsdag 12 maart 1844 in Dieteren?, 25 jaar oud. Maria trouwde, 19 jaar oud, op woensdag 23 mei 1838 met Jan Mathijs Coenemans, 23 jaar oud. Jan is geboren op vrijdag 24 maart 1815 in Susteren, zoon van Christiaan Coenemans en Maria Sophia Schulpen. Jan is overleden op woensdag 13 december 1854 in Susteren, 39 jaar oud. Van het overlijden is aangifte gedaan op donderdag 14 december 1854. Jan trouwde later op vrijdag 2 augustus 1844 in Susteren met Anna [Maria] Catharina (Catharina) Delsing [Delzing] (1803-1883).
4. Beatrix van Heel, geboren op vrijdag 28 september 1821 in Dieteren. Beatrix is overleden op maandag 27 november 1893 in Dieteren, 72 jaar oud. Beatrix trouwde, 22 jaar oud, op donderdag 16 november 1843 in Susteren met Johannes Mathias (Jan Mathijs) Meuffels, 22 jaar oud. Jan Mathijs is geboren op zondag 12 augustus 1821 in Susteren, zoon van Wilhelmus Meuffels en Catharina van der Straeten. Jan Mathijs is overleden op zondag 26 januari 1902 in Dieteren?, 80 jaar oud.
5. Maria Sibilla van Heel, geboren op zaterdag 14 februari 1824 in Dieteren. Maria is overleden op zaterdag 30 oktober 1858, 34 jaar oud. Maria trouwde, 19 jaar oud, op donderdag 16 november 1843 in Susteren met Karel Antoon Simons, 28 jaar oud. Karel is geboren op zaterdag 1 april 1815, zoon van Charles Henri Menulphus [Karel Hendrik Menolph] (Charles, Karel) Simons [Symons] en Maria Cornelia (Cornelia) Schulpen. Karel is overleden op zondag 23 augustus 1863 in Susteren-Dieteren?, 48 jaar oud.
6. Mechtild van Heel, geboren op dinsdag 12 september 1826 in Dieteren. Mechtild is overleden op zondag 12 december 1897, 71 jaar oud. Mechtild trouwde, 16 jaar oud, op maandag 21 november 1842 in Susteren met Leonard Wackers, 34 jaar oud. Het kerkelijk huwelijk vond plaats op maandag 21 november 1842. Leonard is geboren op donderdag 7 januari 1808 in Susteren, zoon van Joannes Theodorus (Theodoor) Wackers en Maria Sybilla Penders. Leonard is overleden op maandag 26 juli 1858, 50 jaar oud.
7. Josephus van Heel, geboren op dinsdag 14 oktober 1828 in Dieteren. Josephus is overleden op zondag 20 april 1913 in Dieteren, 84 jaar oud. Hij is begraven in Dieteren. Josephus trouwde, 30 jaar oud, op woensdag 13 juli 1859 met Anna Catharina (Catharina) Niessen, 26 jaar oud. Catharina is geboren op woensdag 10 april 1833 in Stevensweert. Catharina is overleden op zondag 29 oktober 1876 in Dieteren, 43 jaar oud. Zij is begraven in Dieteren.
8. Maria Sophia (Sophia) van Heel, geboren op maandag 19 maart 1832 in Dieteren. Sophia is overleden op woensdag 14 oktober 1868 in Dieteren, 36 jaar oud. Sophia trouwde, 25 jaar oud, op vrijdag 2 oktober 1857 met Wilhelmus (Willem) Coenemans, 25 jaar oud. Willem is geboren op maandag 3 oktober 1831 in Dieteren, zoon van Jan Coenemans en Anna Gertrudis Horens. Willem is overleden op dinsdag 21 maart 1916 in Dieteren, 84 jaar oud.
9. Francis Lambert van Heel, geboren op vrijdag 13 juni 1834 in Dieteren. Francis is overleden op zondag 7 april 1907 in Dieteren?, 72 jaar oud.

De weduwe Mechtildis van Heel-Custers staat ook vervolgens als eigenaar vermeld (de omschrijving van het perceel A 757 is dan inmiddels uitgebreid tot huis, stal en schuur) tot omstreeks 1878 de eigendom overgaat naar zoon Joseph van Heel en bij zijn overlijden in 1913 naar zijn kinderen. Rond 1927 is dan de zoon van Joseph van Heel namelijk Peter Mathijs van Heel eigenaar, vervolgens is zijn zoon Joseph van Heel eigenaar.

Langs de hoeve lag aan de oostzijde van oudsher het pad genaamd Leij Laard Voetpad. In het “Register der Openbare Wegen en Voetpaden” van de Gemeente Susteren opgemaakt den 15 januari 1903 lezen we:
Leij Laard Voetpad. Begint op de Keelstraat (lees: Zilstraat) tusschen de perceelen Sectie A Nos 757 en 1681, loopt in Noordoostelijke richting door de velden genaamd “Leij Laard” en “Op de Kist”, om te eindigen tegen perceel Sectie A No 551, aan het Kistvoetpad. Dient tot kortere verbinding van de Keelstraat (lees: Zilstraat) met het Kistvoetpad en ligt geheel in Sectie A.
Als opmerming staat ook nog: Bij raadsbesluit dd. 9 Maart 1928, goedgeurd bij besluit van H.H. Ged. Staten van den 4 Mei 1928, We Afdeeling, La. 4811/5 R., is het gedeelte van dit voetpad, loopende over de perceelen Sectie A Nos 757,758 en 759 opgeheven. Burgemeester en Wethouders van Susteren.


Tijdens gemeenteraad van 9 maart 1928 wordt besloten om gedeelte Leijlaardpad te verkopen aan van Heel.
Bron: Limburger Koerier 12 maart 1928

Dan worden rond 1983 de percelen A 757 huis, stal en schuur met A 758 boomgaard samengevoegd tot A 2593 boerderij, erf en tuin.


Samenvoeging A 757 en A 758 tot A 2593


De hoeve aan de Zilstraat rond 1950. Met dank aan: Mevrouw Els van Heel-Omloo

Vervolgens verlaat het pand de familie als het rond 1974 wordt verkocht aan de familie van der Hamsvoort rond 1986 verkoopt deze het weer.


Hoeve omstreeks begin jaren 1980. Met dank aan Femke van der Hamsvoort.


In een krant in 1985 staat de hoeve te koop.

Na enkele andere bewoners o.a. Hochstenbach wordt uiteindelijk de familie Roukens rond 2000 eigenaar van deze woonboerderij.


Hoeve anno 2004


Hoeve anno 2021
In 2022 heeft een grootschalige renovatie plaatsgevonden met zoveel mogelijk behoud van de oude stijl.


Renovatie in 2022


Renovatie voltooid in 2023