Het leven van Mgr Joseph Lijnen.
In mijn jeugdjaren stond thuis in de kast “De Katholieke Encyclopaedie”, die incidenteel ook gebruikt werd. Mijn vader merkte toen eens op dat er ook iemand uit Dieteren instaat. Dit bleek Mgr. Joseph Lijnen te zijn. Hieronder de letterlijke tekst uit deze encyclopedie.
Lijnen, J o z e f, missionaris in Ned.-Indië.
* 17 Aug. 1815 te Dieteren (Susteren), † 10 Juni 1882 te Batavia. Na zijn priesterwijding in 1842 eerst als leeraar aan het biss. college te Weert werkzaam, kwam hij 1848 met mgr. Vrancken te Batavia aan. Hij arbeidde als hoofdpastoor te Padang en Semarang (1858-'82) en was 1874-'77 waarnemend apost. vicaris.
Door zijn bemoeiing kwamen in 1870 de eerste zrs. Franciscanessen van Heythuizen op Java. In 1865 benoemd tot eere-kamerheer van den paus.
Lit.: A.J. v.d. Velden S.J., De R.K. Missie in Ned. O. Indië, 1808-1908 (1908).
Wessels

Nu weet ik dat hij de (Heer-)oom was van mijn overgrootmoeder, maar goed dat doet hier verder niet terzake.
Joseph Lijnen was geboren te Dieteren 1815 hij volgde de priesteropleiding en bleek zo een uitmuntende leerling dat hij alvorens tot priester gewijd werd al professor was aan het seminarie te Weert.
In 1847 werd hij door de bisschop uitgezonden naar Indië, samen met Mgr Vrancken en Claessens reisde hij af naar dit verre land. Het leven aldaar was totaal anders dan hij hier gewend was. Ondanks de moeilijkheden werkte hij hard van 'smorgens vroeg tot 'savonds laat. Al gauw werd hij door de mensen aldaar geliefd vanwege zijn toegewijde leven voor de mensen. In Padang bouwde hij een kerk waarna hij naar Semarang werd gezonden. In Semarang kwam hij al snel in contact met het weeshuis aldaar waar hij zich over ontfermde. Om de wezen goed te helpen besefte hij dat hij daar goede hulp bij nodig had. Hij haalde de zusters Franciscanessen uit Heythuysen over de zorg voor dit weeshuis op zich te nemen en tevens ook het onderwijs ter hand te nemen.
Tegenover het weeshuis bouwde hij de eerste R.K. kerk in Semarang. Toen deze bijna voltooid was stortte het dak in op 12 mei 1873 om 20.30 uur waarschijnlijk door de slechte kwaliteit van de bakstenen bezweek 1 pijler. Zover ik weet heeft zich hierbij gelukkig geen persoonlijk incident voorgedaan. Het ontwerp werd licht aangepast en de bakstenen werden uit Nederland met schepen ingevoerd. Waarna de kerk in 1875 door Mgr Joseph Lijnen ingewijd kon worden. De naam van deze kerk was de Joseph Kerk terwijl hij nu beter bekend staat onder de naam Gedangan Kerk. Hij begint nu ziek te worden en in 1882 overlijd hij, het kerkbestuur van Semarang heeft dan al geregeld dat hij aldaar begraven zou worden. Terwijl zijn vrienden en vereerders dan een commissie oprichten om de middelen te vergaren voor een monument op zijn graf te kunnen plaatsen.
Dit monument komt er en zal blijven tot het Kobong kerkhof in ca 1976 ontmanteld wordt om plaats te maken voor een vismarkt. Het kerkbestuur heeft besloten om zijn graf te verplaatsen maar toen men weer bij het graf ging kijken waren de marmeren platen al van zijn graf ontvreemd en deze zijn nooit meer teruggevonden. Een restant van de grafsteen kon nog gered worden en wordt bewaard in de St. Josephkerk. Gelukkig zijn de overblijfselen van Mgr Joseph Lijnen verplaatst naar een Jezuiten begraafplaats in Girisonta, Ungaran alwaar een gedenkplaat op een gezamenlijk graf nog aan hem herinnert.
Ook in Dieteren zijn er nog herinneringen aan Mgr Lijnen te vinden. De meest in het oog springende is uiteraard de naar hem vernoemde straat, de Mgr. Lijnenstraat. In 1925 werd tijdens de Corneliusviering een gedenkplaat voor hem onthuld in de kerk van Dieteren. Hierbij waren naast de pastoor van Dieteren de ZEH Bemelmans ook aanwezig Mgr Claessens uit Sittard die bij het overlijden van Mgr Joseph Lijnen in Batavia aanwezig was, Deken Louis Tijssen van Sittard, Kapelaan Riga van Maastricht en de Zeer Eerw. Heer Lijnen, Deken te Gingelum, een neef van mgr. Lijnen. Deze gedenkplaat is later naar de nieuwe kerk overgeplaatst, hierbij is later ook een statiefoto van hem bijgekomen.
Om dit verhaal te onderbouwen heb ik gebruik gemaakt van diverse bronnen enkelen hiervan volgen hieronder en deze geven samen met enkele foto's een beeld uit het leven van deze uit Dieteren stammende priester.

Porceleinen pijpekop die Joseph Lijnen kreeg op seminarie te Weert bij zijn vertrek naar Indonesië.



Uit: Beknopte geschiedenis van het R. K. Weeshuis te Semarang, 1809-1909
1909

pagina 60
Het jaar 1882 zou een rouwjaar zijn voor het Weeshuis. Den 17 Juni luidde de doodklok voor de uitvaart van Monseigneur Josephus Lijnen, Kamerheer van Z.H. den Paus en Ridder van de Nederlandsche Leeuw. Monseigneur was te Dieteren, onder Susteren, in Limburg geboren, den 17 Augustus 1815. Den 24 September 1842 werd hij te Roermond tot Priester gewijd en was in Holland in het Seminarie te Roermond als leeraar werkzaam. Den 13 Februari 1848 zette Monseigneur voet aan wal te Batavia. Van af den 24 Maart 1848 vinden wij Monseigneur werkzaam als Pastoor van Padang tot aan 1858. Toen werd hij benoemd tot Pastoor van Samarang. Den 13 April 1860 nam hij zitting als Lid in het Bestuur van het Weeshuis en op den 30 Mei van dat jaar nam hij bezit van den voorzitterszetel en wel met zulk een goed gevolg, dat de bloei van het Weeshuis, gelijk wij gezien hebben, met zijn optreden samenviel. Reeds geruimen tijd had Monseigneur aan kwalen gesukkeld, voor welke geen kruid gewassen scheen. Eindelijk werd er besloten te Batavia genezing te gaan zoeken.
De goede God echter had besloten de kroon van vergelding op dat grijze hoofd te plaatsen. Temidden van de liefderijke verzorging van de Pastoors te Batavia overleed Mgr. Lijnen den 10 Juni 1882. Het lijk van den dierbaren overledene werd door Samarang opgeeischt en den 17 Juni ter aarde besteld, onder een toeloop van belangstellenden, als nog nimmer had plaats gehad. Vrienden en vereerders plaatsten op zijn graf een passend monument, welks vier zijden aan het verre nageslacht de ware grootheid van Mgr. Lijnen zullen verkondigen. De voorzijde roept ons de waardige en beminnelijke houding van den overledene in het geheugen terug. Ten voeten uit staat hij daar in marmer uitgehouwen. De rechterzijde vertoont ons eveneens in het marmer de kerk van Samarang met het jaarcijfer 1875, terwijl de linkerzijde prijkt met de afbeelding van de kerk van Padang en het jaartal 1857. Aan de achterzijde zien wij Mgr. Lijnen zitten te midden van zijne weezen, zijne aangenomen kinderen. Een engel, die boven op het monument staat, draagt de kroon der vergelding en schijnt de achterblijvende vrienden en vereerders tot troost en tot opwekking de woorden toe te roepen van den H. Paulus: „voorts is mij weggelegd de kroon der gerechtigheid, welke de Heer, de rechtvaardige Rechter, mij te die dagen geven zal, en niet alleen mij, maar ook aan hen, die zijne komst liefhebben.”

Voormalig grafmonument van Mgr. Joseph Lijnen op de begraafplaats Kobong in Semarang nabij de Josephkerk.

Overblijfsel van grafmonument van Mgr. Joseph Lijnen in de Josephkerk te Semarang. Foto: Othniel Philip

Uit: De Locomotief: Samarangsch handels- en advertentie-blad
13 juni 1882

In den nacht van den 10en op den 11en deser, heeft Samarang een zijner oudste en verdienstelijkste inwoners verloren. De heer J. Lijnen, pastoor der R.K. Gemeente alhier, bezweek te Weltevreden aan de ziekte, die hem reeds in Januari 11, hier aan den raad des grafs had gebracht, en waarvan hij vruchtsloos genezing had gezocht in de bergklimaten van Buitenzorg en Gadok.
Josephus Lijnen werd den 17 Augustus 1815 te Dieteren, gemeente Susteren in Limburg, geboren. Na als kind in de plaats zijner geboorte opgevoed en onderwezen te zijn, koos hij op jeugdigen leeftijd de loopbaan der studie in den geestelijken stand. Zoo groot was zijn lust en aanleg voor het onderwijs, dat hij nog eer hij zijn doel, het priesterschap, bereikt had, tot leeraar aan het stedelijk collegie van Weert werd benoemd, welke betrekking hij tot aan zijn vertrek naar Indië bekleed heeft.
Terwijl hij inmiddels in 1842 tot priester gewijd was, zocht de bisschop van Roermond onder zijn geestelijken naar priesters, die bereid waren naar Oost-Indië te gaan. De heer Lijnen was aanstonds gereed, en bij koninklijk besluit van 18 October 1847 werd hij voor Indië bestemd. Hij vertrok korten tijd daarna en kwam den 13en Februari 1848 te Batavia aan. Spoedig daarop, bij besluit van 7 Maart 1848, werd hij benoemd tot pastoor te Padang.
Een moeilijke en uitgebreide werkkring wachtte hem daar. Bijna geheel Sumatra was er aan zijn geestelijke zorg toevertrouwd, en die zorg moest hem des te zwaarder vallen, omdat hij er acht jaren lang geheel alleen is geweest, zonder medehelper. Maar gesteund door een ijzersterke gezondheid, wist hij alle moeilijkheden te boven te komen, en in hooge mate aller achting en vriendschap voor zich te winnen. De R.K. kerk, door hem gebouwd, blijft er een voortdurend aandenken aan pastoor Lijnen; en hij zelf noemde de jaren van zijn verblijf te Padang zijn genoeglijkste in Indië.
Toen in 1858 de Eerw. Heer Sanders, pastoor van Samarang, met tweejarig verlof naar Europa ging, werd de pastoor van Padang benoemd om hem te vervangen. Den 29 Juni van dat jaar verliet deze zijn geliefkoosd Padang en kwam den 22 Juli te Semarang om zijn nieuwe betrekking te aanvaarden, welke hij bijna onafgebroken tot aan zijn dood heeft vervuld; want slechts eenmaal, van November 1868 tot November 1869, was hij met verlof in Europa.
Hoe hij hier heeft gearbeid is bekend. Aan hem dankt de R.C. gemeente haar kerk, die onder veel wederwaardigheden is gebouwd; aan hem den herbouw van haar weeshuis; aan hem de school der zusters Franciscanessen, zoo voor de weezen als voor de meisjes van buiten. Want toen in 1853 de hooge regeering verklaard had dat er geen bedenkingen bestonden tegen toelating van eenige geestelijke zusters in het R.K. Weeshuis te Semarang, bestemd voor het onderwijs en de opvoeding der aldaar verpleegd wordende vrouwelijke weezen, was de uitzending van geestelijke zusters nog slechts een quaestie van tijd en van geld. Dit laatste vooral was er niet. Een gelukkige vergissing kwam echter hier te hulp. Men had namelijk den tractementstaat van pastoor Lijnen verkeerd opgemaakt, en hem van het begin van zijn verblijf te Semarang af te weinig uitbetaald. Toen deze fout werd ingezien en de hooge Regeering in December 1867 last gaf ze te herstellen, beliep het tekort een som van verscheiden duizenden guldens. Toen besloot Mgr. Lijnen, intusschen in 1866 tot eerekamerheer van den Paus benoemd, naar Europa te gaan en in persoon de uitzending der zusters te regelen. Nauwelijks was hem dit gelukt of hij keerde terug om te Semarang alles in gereedheid te brengen en de zusters, die den 22 Januari 1870 aankwamen, te ontvangen.
Van dien tijd af vooral was zijn groote zorg aan de weezen gewijd. Voor die leefde hij. Niets ontging hem; niets was hem te veel. Daarbij vergat hij echter het overige gedeelte van zijn werkkring niet. Wie in nood was wist bij hem een gul en medelijdend hart te vinden. Wie behoefte had aan raad, kon rekenen op volle belangeloosheid en onverbloemde oprechtheid, en daarbij op een helder hoofd en juisten blik. Daarom ook heeft hij zich vele vrienden gemaakt en weinig vrienden verloren; daarom werd zijn lidmaatschap van verscheiden commissiën zeer op prijs gesteld, is zijn dood een waar verlies voor velen, zal zijn aandenken bij alle weldenkenden, die hem gekend hebben, in eere blijven.

De Josephkerk ofwel Gedangankerk in Semarang, links een oude foto waar nog het uurwerk in de toren zit en rechts een recentere foto.


Uit: Limburger koerier 10 september 1925

Mgr. Jozef Lijnen
-----------------
Ter nagedachtenis.

Een rechtgeaard volk eert zijn groote zonen.
Ten jare onzes Heeren 1882, den 10en Juni, ging te Batavia (O.I.) een edel priester, een onvermoeide werker in 's-Heeren gaarde tot een beter leven over. Zij, die hem kenden, vooral de weduwen en weezen, de armen treurden bij dit heengaan. Hij is een van die mannen, wier nagedachtenis waardig is bewaard te blijven, ja vereeuwigd voor het nageslacht, een dier mannen, weer namen wij met bewondering, met religieuze piëteit noemen. Hooggeacht was hij de brave missionaris, zelfs door andersdenkenden. Zware arbeid, lange tochten, ondernomen om zielen te winnen voor den Goddelijken Meester, weinig nachtrust, kommer en gebrek waren zijn deel. Doch het „non recuso laborem”, geen arbeid schuwen, stond ook boven zijn levens-program.
Zoo heeft hij 34 jaren rusteloos gearbeid en dat kroond met een zaligen dood. Voor zich zelve kende hij weinig behoeften. Het strikt noodzakelijkelijke was hem voldoende. Zoo leefde hij eenvoudig leven van dien vurigen geloofsbelijder werd be- en arm om zijn armen en weezen met ombekrompen milddadigheid alles wat hem overbleef uit te reiken.
Zijne vele werken zullen den naam van Monseigneur Josef Lijnen, Apostolisch Missionaris, Huisprelaat van Z.H. den Paus en vice-prefect der Indische Missiën, blijven verkondigen.
Lapides clamabunt; de steenen der door hem opgerichte kerken en weeshuizen zullen zijn naam en lof verkondigen.
Zoo ziet men monseigneur afgebeeld op het prachtige grafmonument te Semarang, door zijne vereerders boven zijne grafstede opgericht. Hij is daar, als eens de Goddelijke Kindervriend, gezeten te midden der kleinen, zijne weeskinderen, die vertrouwvol op zien tot hem, die voor hen steeds een vader was. Edele gedachte, trouw weer geven van dat schoone leven, vooral den armen en verlatenen gewijd.
En zullen dan de brave parochianen van Dieteren niet met vreugde en rechtmatigen trots vernemen, dat hun grooten dorpsgenoot ter eere een eenvoudige gedenksteen zal geplaatst worden in ons bedehuis? Volgens zijn tijdgenooten was hij groot van gestalte, maar vooral groot was hij om zijn echt priesterlijken geest, zijne talenten, zijn edel God-minnend harte. Eere zijne achtbare familie en vrome dorpsgenooten die op deze wijze eeren hem, wiens naam verdient bewaard te blijven als die van een waardig priester, een ijverig werker in Gods wijngaard. Geheel dat schoone leven, 't goede gewijd, dat leven, arbeiden zonder rusten in de volle hitte des daags, zal worden weergegeven door deze woorden in 't marmer gebeiteld: Aan onzen onvergetelijken dorpsgenoot, Mgr. Josef Lijnen. Hij was de vader der armen en verlaten weezen.
Aan zijn sterfbed stond zijn trouwe vriend en medearbeider, de groote Missionaris van Insulinde tot wien wij allen op zien met eerbied, die met hem werkte van de derde tot de elfde ure en die nu nog rusteloos woekert met de talenten hem zoo ruim door God geschonken.
In de woning van mgr. Claessen, de eerbiedwaardige Protonotarius, een der edelste priesters van Sittard, dat zoovele Godsgezanten aan de kerk heeft geschonken, gaf Mgr. Lijnen in de armen van zijn vriend den laatsten snik. Toen mgr. Claessen vernam, dat de parochie Dieteren een gedenksteen zou oprichten voor haar verdienstvolle zoon en wij hem verzochten de plechtigheid der onthulling met zijne hooge tegenwoordigheid te willen opluisteren, antwoordde hij met zichtbare voldoening en diepe ontroering: „Gij kunt op mij rekenen en ik zal mij gelukkig voelen Dieteren's inwoners in 't kort weer te geven, dat schoone leven, dat ons spreekt van zooveel zielenijver, zooveel naastenliefde”.
Onze verwachting is overtroffen. Mgr. Claessen zal niet alleen bijwonen de onthulling van het monument door den Zeer Eerw. Heer Lijnen, Deken te Gingelum, een neef van mgr. Lijnen, doch zal hij ook een toespraak houden over zijn vriend en medearbeider, die in zijn woning te Batavia den dood der zaligen stierf.
Deze plechtigheid, waarbij ook onze Hoog Eerw. Heer Deken uit Sittard tegenwoordig zal zijn, heeft plaats op het feest van den H. Cornelius na de Hoogmis, die om 10 uur wordt opgedragen.
De feestpreek onder de Hoogmis wordt gehouden door den WelEerw. Heer Riga, kapelaan aan de O.L. Vr. kerk te Maastricht.
Dieteren, Sept. 1925

Monseigneur Lijnenstraat in Dieteren.



Gedenkplaat voor Monseigneur Lijnen in de St. Stephanuskerk te Dieteren.



Gedenksteen Monseigneur Lijnen na herbegraven op Jezuiten begraafplaats in Girisonta, Ungaran.
Foto met dank aan: Lucianus Suharjanto, S.J.



Overzicht Jezuiten begraafplaats in Girisonta met middenvoor verzamelgraf waarop o.a. gedenksteen Monseigneur Lijnen.
Foto met dank aan: Lucianus Suharjanto, S.J.